Հրաժեշտ զենքին. ԿՀՎ-ի կողմից սիրիական ընդդիմությանն աջակցելու ծրագրի դադարեցման հետևանքները

Վերջերս The Washington Post թերթը տեղեկացրեց ԿՀՎ-ի կողմից սիրիական ընդդիմության ջոկատներին աջակցող ծրագրի դադարեցման մասին, որը մեկնարկել էր 2013 թ.՝ Բարաք Օբամայի օրոք: Մինչև այժմ ո՛չ Սպիտակ տունը և ո՛չ էլ ԿՀՎ-ն չեն հաստատել այս տեղեկությունը. գրում է ՏԱՍՍ-ը:

Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմի առաջին իսկ օրվանից ԱՄՆ-ն հստակ ցույց տվեց իր դիրքորոշումը: Բախումներն սկսվելուց մեկ ամիս անց՝ 2011 թ. ապրիլին, Օբաման պատժամիջոցներ սահմանեց սիրիական կառավարության նկատմամբ, իսկ հուլիսին պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնը հայտարարեց «Ասադի վարչակարգի» անօրինականության մասին:

Այս ամենին հետևեց Վաշինգտոնի կողմից ընդդիմության ակնհայտ աջակցումը, Պենտագոնի և ԿՀՎ-ի հատուկ ծրագրերի շրջանակներում «ոչ ծայրահեղական» զինյալներին զինտեխնիկայով և մարզումներով ապահովումը:

Այդ ծրագրերից մեկը, որի կասեցման մասին տեղեկացրել էր The Washington Post-ը, կոչվում էր Timber Sycamore: Այն իրականացվում էր ԱՄՆ-ի ԿՀՎ-ի, Թուրքիայի, Հորդանանի և Սաուդյան Արաբիայի «գործընկերների» օժանդակությամբ:

ՏԱՍՍ-ի փոխանցմամբ՝ մարզումների և մատակարարված զենքի քանակի մասին տվյալները գաղտնի են: Այդուհանդերձ, տարբեր գնահատականների համաձայն, մարզումներին մասնակցել է հազարից ավել զինյալ, իսկ «չափավոր» ընդդիմությանը տրամադրած զենքի արժողությունը մի քանի միլիարդ դոլար է գնահատվել:

ԱՄՆ-ի կողմից ցուցադրված «աջակցությունը» երկու լուրջ խնդրի հանգեցրեց, որոնց հետևանքները մինչև այժմ զգացվում են ոչ միայն Սիրիայում, այլև ամբողջ մերձավորարևելյան տարածաշրջանում:

Առաջին՝ ԿՀՎ-ի կողմից ուղարկվող զենքերը ոչ միշտ էին հասնում հասցեատերերին: 2016 թ. հայտնի դարձավ, որ Հորդանանի հետախուզությունը «մշտապես» առգրավել է զենքի մի մասը և վաճառել սև շուկայում. չի բացառվում, որ դրա որոշ մասը հայտնվել է Իսլամական պետության ծայրահեղականների ձեռքում: Երկրորդ՝ վերապատրաստված զինյալների մի մասն անցել է ԻՊ-ի կողմը:

The Washington Post-ի աղբյուրները մանրամասնել էին, որ ծրագրի կասեցման  որոշումը կապված չէ G20-ի շրջանակներում Թրամփ-Պուտին հանդիպման հետ: Այդուհանդերձ, Սպիտակ տան ներկայացուցիչներից մեկը, մեկնաբանելով Թրամփի որոշումը, ասել էր, որ «Պուտինը հաղթել է Սիրիայում»:

Ընդ որում, ինչպես նշում է ՏԱՍՍ-ը, նախագահների հանդիպման ժամանակ ակտիվորեն քննարկվել է սիրիական ճգնաժամի խաղաղ կարգավորման հարցը: Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ն և Հորդանանը համաձայնության էին եկել հուլիսի 9-ից Սիրիայի հարավային շրջաններում երեք անվտանգության գոտիներ ստեղծելու վերաբերյալ:

«Մենք ողջունում ենք մերձավորարևելյան տարածաշրջանում իրավիճակի մեղմացմանը և անվտանգության ապահովմանն ուղղված բոլոր քայլերը»,- Թրամփի որոշումը մեկնաբանելով՝ ասել է ՌԴ ԱԳՆ-ի տեղեկատվության և մամուլի վարչության պետի տեղակալ Արտյոմ Կոժինը:

Դաշնային խորհրդի՝ Միջազգային հարցերով հանձնաժողովի նախագահ Կոնստանտին Կոսաչևն այդ քայլն անվանել էր «երկար սպասված և գերազանց»:

Սպիտակ տան աշխատակիցներից մեկի խոսքով՝ Թրամփի այս քայլը «նշանակում է, որ վարչակազմը ցանկանում է բարելավել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները»:

Ամերիկացի սենատոր Ջոն Մաքքեյնի կարծիքով՝ Timber Sycamore ծրագրի դադարեցումը Թրամփի վարչակազմի սխալն է: «Ռուսաստանի հանդեպ որևէ զիջման գնալը և Սիրիայի հետ կապված հիմնավոր ծրագրից հրաժարվելը անպատասխանատու և անհեռատեսական քայլ է»,- ասել է նա: