ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահը ներկայացրել է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հիմնական սկզբունքները

Վաշինգտոնի արտերկրյա լրագրողների մամուլի ակումբում անցած հանդիպման ընթացքում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ռիչարդ Հոգլանդը ներակացրել է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման վեց հիմնական կետերը։ Համանախագահի հայտարարությունը փոխանցում է Ամերիկայի ձայնը․

• «Հաշվի առնելով Լեռնային Ղարաբաղի բարդ պատմությունը՝ կողմերը պետք է սահմանեն դրա վերջնական իրավական կարգավիճակը ապագայում փոխադարձ համաձայնությամբ և իրավական պարտավորեցնող կամարտահայտմամբ:
• Լեռնային Ղարաբաղի նախկին ինքնավար մարզի սահմանների մեջ գտնվող տարածքին, որը Բաքվի կողմից չի վերահսկվում, պետք է ժամանակավոր կարգավիճակ տրվի, որն առնվազն կապահովի անվտանգության և ինքնավարության երաշխիքները։
• Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ գրավված տարածքները պետք է հանձնվեն Ադրբեջանի վերահսկողությանը։ Այդ տարածքները չեն կարող բնակեցվել՝ առանց Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը հաշվի առնելու։ Դրանց նկատմամբ Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը պետք է վերականգնվի:
• Պետք է լինի Հայաստանը և Լեռնային Ղարաբաղը միացնող միջանցք: Այն պետք է լինի բավականաչափ լայն՝ անվտանգ փոխադրումներ իրականացնելու համար, սակայն այն չի կարող ներառել Լաչինի ամբողջ շրջանը:
• Հարատև կարգավորումը պետք է ճանաչի բոլոր տեղահանված անձանց և փախստականների՝ բնակության նախկին վայր վերադառնալու իրավունքը:
• Կարգավորումը պետք է իր մեջ ներառի անվտանգության միջազգային երաշխիքներ, որոնք կընդգրկեն խաղաղարար միջոցառումներ: Գոյություն չունի սցենար, որում խաղաղությունը կարող է ապահովված լինել առանց լավ նախապատրաստված խաղաղ գործողությունների, որոնք վայելում են բոլոր կողմերի վստահությունը»:

Դեսպանը նշել է, որ այս կետերում ներկայացված է միջազգային միջնորդների՝ մադրիդյան սկզբունքների վրա հիմնված ընդհանուր քաղաքականությունը, որը կապված չէ այս կամ այն համանախագահի հետ:

«Անգամ եթե կողմերը համաձայն չեն առաջարկվող ծրագրի առանձին կետերի հետ, նրանք միևնույն է պատրաստ են քննարկել այն. կարծում եմ այժմ հենց դա է կարևորը»,- ասել է Հոգլանդը՝ պատասխանելով հակամարտության կողմերի դիրքորոշման վերաբերյալ հարցին:

Հանդիպմանը ներկա անդրբեջանցի լրագրողներն առանձնակի ուշադրություն են դարձրել այն փաստին, որ ներկայացված կետերում հատուկ նշված չէ իրենց երկրի տարածքային ամբողջականության սկզբունքը: Համանախագահն ընդգծել է, որ այդ ձևակերպումը միտումնավոր չէ բաց թողնվել և այն պետք է քննարկվի վերջում՝ համապատասխանեցվելով հելսինկյան սկզբունքներին:

Հոգլանդը տարբերություն է դրել Լեռնային Ղարաբաղի և Աբխազիայի, Հարավային Օսիայի, Մերձդնեստրի հակամարտությունների միջև՝ նշելով որ այն տասնամյակների և նույնիսկ դարերի պատմություն ունի:

Մամլո ասուլիսի ընթացքում դիվանագետը հայտնել է նաև, որ օգոստոսի 28-ից լքելու է իր ժամանակավոր պաշտոնը՝ այն զիջելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում ԱՄՆ-ի արդեն մշտական համանախագահ Էնդյու Շեֆերին: Վերջինս, Հոգլանդի խոսքով, բավականին հմուտ ամերիկացի դիվանագետ է և մեծ փորձ ունի Կիպրոսի և այլ հակամարտությունների կարգավորման հարցում: Մինչ ներկայիս պաշտոնին նշանակվելը Շեֆերը ծառայել է որպես Միջազգային կազմակերպություններում Միացյալ Նահանգների առաքելության գործերի ժամանակավոր հավատարմատար:

«Պետքարտուղարությունը փայլուն ընտրություն է կատարել: Նոր համանախագահը լիարժեք տիրապետում է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացի հետ կապված ամբողջական տեղեկատվությանը և պատրաստ է ստանձնել իր պարտականությունները»,- ամփոփել է Հոգլանդը: